Podatnicy nadal czekają na wykształcenie się jednolitego stanowiska organów podatkowych oraz sądów administracyjnych dotyczącego opodatkowania płatności z tytułu usług ubezpieczenia podatkiem u źródła. Od dłuższego czasu sądy orzekają na korzyść podatnika, konsekwentnie uchylając interpretacje podatkowe wydawane przez fiskusa. Kwestią problematyczną okazuje się ustalenie, czy usługi ubezpieczeniowe oraz gwarancje są usługami o podobnym charakterze i podlegają w taki sam sposób opodatkowaniem WHT.

Usługi ubezpieczeniowe a gwarancja

Katalog usług niematerialnych zawarty w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT jest katalogiem otwartym, na co wskazuje sformułowanie „oraz świadczeń o podobnym charakterze”. Sformułowanie to uprawnia do twierdzenia, że za świadczenia o podobnym charakterze należy uznać takie, z których wynikają takie same prawa i obowiązki dla stron. Świadczenia te powinny dotyczyć podobnych zdarzeń, mieć podobne cechy i zastosowanie. Z katalogu wymienionego w przepisie najbardziej zbliżone do ubezpieczeń są gwarancje i poręczenia. W związku z tym, aby rozstrzygnąć, czy ubezpieczenia mieszczą się w katalogu świadczeń o podobnym charakterze i czy podlegają obowiązkowi WHT, należy porównać je do gwarancji i poręczeń. Taką próbę podejmują organy podatkowe oraz sądy administracyjne, jednak w swoich rozważaniach dochodzą do różnych wniosków.

Stanowisko organów podatkowych

Fiskus od dłuższego czasu traktuje ubezpieczenia tak jak gwarancje, w związku z czym wymaga od polskiego usługobiorcy pełniącego funkcję płatnika zapłaty WHT od tych usług. Dyrektor KIS stoi na stanowisku, że usługi ubezpieczenia są podobne pod względem celowościowym i funkcjonalnym do usługi gwarancji. Tym samym uwzględnia je w katalogu „świadczeń o podobnym charakterze”. Warto jednak pamiętać, że w przeszłości organy podatkowe zajmowały odmienne stanowisko. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 października 2015 r. (sygn. IBPB-1-3/4510-385/15/AW) stwierdzono, iż usługi ubezpieczeniowe „jako niewymienione w art. 21 ust. 1 u.p.d.o.p., w tym w szczególności w art. 21 ust. 1 pkt 2a u.p.d.o.p. oraz niemające podobnego charakteru do tam wymienionych, nie podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w tym przepisie”. Powyższe podejście uległo jednak zmianie i organy podatkowe zaczęły traktować usługi ubezpieczeniowe jako tożsame i nic nie wskazuje na możliwość zmiany tego stanowiska w najbliższym czasie.

Stanowisko sądów administracyjnych

Odmienne podejście prezentują sądy administracyjne, które orzekają na korzyść podatników. Pojawia się coraz więcej wyroków WSA, które uchylają negatywne dla podatników i płatników interpretacje indywidualne. Sądy, w przeciwieństwie do organów podatkowych, zawracają uwagę na różnice występujące pomiędzy gwarancją a ubezpieczeniem i tym samym wykluczają możliwość uznania tych usług za podobne w rozumieniu przepisów o WHT. W niedawnym wyroku z dnia 18 lutego 2021 r. (sygn. I SA/Go 395/20) WSA w Gorzowie Wielkopolskim zwrócił uwagę na błędnie dokonaną wykładnię prawa przez organ podatkowy. Zdaniem sądu w uchylonej interpretacji, fiskus posłużył się wyłącznie słownikową definicją wyrażenia „gwarancja”, na której podstawie oparł swoje rozstrzygnięcie. Ponadto w ocenie WSA, Dyrektor KIS nie odniósł się do cech prawnie wyróżniających gwarancję oraz nie sprecyzował, jakiego typu gwarancję przyjął do porównania z umową ubezpieczenia. Co więcej, zdaniem sądu, w interpretacji została pominięta analiza cech w sposób istotnie odróżniających obie usługi.

Dodatkowo WSA zwraca uwagę na porównanie treści art. 21 ust. 1 pkt 2a oraz art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT. Drugi z przytoczonych przepisów w swojej treści rozróżnia gwarancje od ubezpieczeń przy jednoczesnym użyciu zwrotu „oraz świadczeń o podobnym charakterze”. Zatem ustawodawca w ramach tej samej ustawy, jednak w innym artykule, wyodrębnił obie usługi, uznając je jednocześnie za różne.

Kolejne pozytywne dla podatników i płatników wyroki WSA, wskazują na jednomyślne stanowisko sądów, dzięki czemu tworzy się jednolita linia orzecznicza, korzystna dla płatników podatku. Różnice wynikające z podejścia organów podatkowych oraz WSA może rozstrzygnąć NSA w przyszłych wyrokach. Do tego czasu jednak płatnicy podatku nadal będą mieli wątpliwości jak rozliczyć usługi ubezpieczenia od zagranicznych ubezpieczycieli na gruncie podatku u źródła.

Kinga Duszna, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

anna.skorska|atatax.pl| |kinga.duszna|atatax.pl