Chcesz być informowany o wszystkich wydarzeniach w ATA Finance?
Nie masz czasu, żeby śledzić naszą stronę?

Zapisz się na newsletter!

Nowe zasady ustalania odsetek od zaległości podatkowych od 1 stycznia 2016 r.

2016-01-28

W dniu 1 stycznia 2016 r., wskutek wejścia w życie ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, zmianie uległy przepisy regulujące naliczanie odsetek od zaległości podatkowych.

Podstawową, ale nie jedyną istotną zmianą jest zmiana wysokości tzw. obniżonej stawki odsetek, która obecnie wynosi 50% stawki podstawowej. Stawkę tą stosuje się pod warunkiem łącznego spełnienia dwóch warunków, tj.

  1. złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji (poprzednio obowiązujące przepisy nie przewidywały żadnego terminu),
  2. zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Obniżona stawka znajduje także zastosowanie m.in. w razie zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku. Podobnie jak w poprzednim stanie prawnym, obniżonej stawki nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej, a także w przypadku korekty dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

Z przepisów przejściowych wynika, że możliwość stosowania stawki wynoszącej 50% stawki podstawowej dotyczy co do zasady zaległości podatkowych powstałych po wejściu w życie ustawy nowelizacyjnej – tj. od 1 styczna 2016 r. Wyjątkowo ustawodawca zezwala jednak na stosowanie zmienionych zasad również do tych zaległości podatkowych, które powstały jeszcze w 2015 r., pod warunkiem jednak złożenia prawnie skutecznej korekty w terminie do końca czerwca 2016 r. i zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni licząc od dnia złożenia korekty.

Kolejną nowością w przepisach jest mający sankcyjny charakter art. 56b Ordynacji, przewidujący stosowanie podwyższonej stawki odsetek wynoszącej 150% stawki podstawowej dla zaległości podatkowych dotyczących podatku VAT i akcyzy w przypadku:

  1. zaległości podatkowych ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego,
  2. korekty deklaracji, która złożona została po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej, czy też korekty dokonanej w wyniku czynności sprawdzających. Dodatkowym warunkiem stosowania podwyższonej stawki jest tu, by kwota zobowiązania podatkowego, zawyżenia nadpłaty luz zwrotu podatku przekraczała 25% kwoty należnej i byłą wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu,
  3. ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.

Na uwagę zasługuje ponadto uściślenie przepisów polegające na tym, że w przypadku uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia oraz stwierdzenia nieważności decyzji, nie nalicza się odsetek (np. za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania). W takiej sytuacji terminy liczone są na nowo od dnia otrzymania akt sprawy i nie podlegają sumowaniu z dotychczasowymi.

Wprowadzane zmiany zdają się mieć przede wszystkim na celu zachęcenie podatników do szybszego składania korekt – stąd też obniżona stawka wynosząca 50%, a nie jak dotąd 75%, stawki podstawowej, a także ograniczenie możliwości jej zastosowania w terminie do 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji. Również sankcyjna stawka wynosząca 150% stawki podstawowej winna zmusić podatników do większej dbałości o poprawność ich rozliczeń z fiskusem. Warto wskazać, że dotychczas w przypadku wykrycia przez organ podatkowy błędów w rozliczeniach VATu w trakcie np. czynności sprawdzających podatnik zmuszony był uiścić odsetki kalkulowane według stawki podstawowej. W obecnym stanie prawnym będzie on musiał zapłacić odsetki o 50% wyższe.