29 sierpnia 2019 r. Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Wprowadzenie kolejnych istotnych dla przedsiębiorców zmian w VAT, dotyczących obowiązkowego Mechanizmu Podzielonej Płatności (MPP), zbliża się nieuchronnie wielkimi krokami. Nowe rozwiązania mają wejść w życie już 1 listopada bieżącego roku. Z założenia, ustawa ma wprowadzić ułatwienia w stosowaniu dobrowolnego oraz obowiązkowego MPP, lecz w praktyce modyfikacje, które już wkrótce mają uzyskać ważność, rodzą wiele pytań i wątpliwości.

Ku przypomnieniu, mechanizm podzielonej płatności jest narzędziem polegającym na tym, iż płatność za nabyty towar lub usługę zostaje dokonana na rzecz sprzedawcy na dwa odrębne rachunki – w kwocie netto, na dowolny rachunek wyznaczony przez sprzedawcę oraz w kwocie podatku, na rachunek VAT, charakteryzujący się ograniczoną swobodą do dysponowania zgromadzonymi na nim środkami. Pomimo, że rachunek ten stanowi wyłączną własność podatnika, posiadane na nim środki mogą zostać wykorzystane jedynie do takich czynności jak uregulowanie kwoty podatku VAT z faktury od kontrahenta lub zapłaty zobowiązania w podatku od towarów i usług (za wyjątkiem podatku VAT z tytułu importu towarów) wobec Urzędu Skarbowego.

Od 1 listopada 2019 r. możliwe będzie również opłacenie z rachunku należności z tytułu podatków dochodowych, akcyzy, cła, podatku VAT od importu oraz składek ZUS. Ponadto,  dokonanie kompensaty wzajemnych należności, w myśl art. 108a ust. 1d u.p.t.u., nie będzie traktowane jako naruszenie przepisów nakładających obowiązek uregulowania danej faktury w MPP.

Niestety, pomimo nowych regulacji, wykorzystanie mechanizmu split payment w dalszym ciągu wykluczać będzie płatności w walucie innej niż PLN. Z przepisu art. 108a ust. 3 u.p.t.u. jednoznacznie wynika, że „zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności (…)”. Tak więc, jeśli zapłata dokonywana jest w walucie obcej, nie ma możliwości skorzystania z systemu split payment. Jednak faktury w walucie obcej mogą zostać zrealizowanie dwoma odrębnymi przelewami: tradycyjnym, dla kwoty netto – w walucie obcej oraz drugim, w ramach MPP, dla kwoty VAT – w walucie polskiej.

Na mocy nowelizacji, poza transakcjami dotyczącymi branż szczególnie narażonych na nadużycia, obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności zostaną również objęte transakcje, których przedmiotem są części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria (udokumentowane fakturą przekraczającą kwotę 15 tys. zł brutto, zawarte pomiędzy podatnikami VAT). W przypadku faktur spełniających powyższe kryteria, obejmujących dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do u.p.t.u., niezmiernie istotne będzie zawarcie na dokumencie adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”, gdyż w przypadku niewywiązania się z tego obowiązku i stwierdzenia naruszenia przepisów, podatnikowi będzie groziło obciążenie dodatkowym zobowiązaniem w wysokości 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze.

Konsekwencją wprowadzenia obowiązkowego MPP są regulacje przejściowe zawarte w art. 10 ustawy z 9.08.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw które dotyczą transakcji zrealizowanych przed 1 listopada 2019 r., a których skutki nastąpią po tej dacie. Tak więc, w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych:

1. przed dniem 1 listopada 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po dniu 31 października 2019 r. (np. usługę wykonano 28.10.2019 r., a fakturę wystawiono 4.11.2019 r.),
2. po dniu 31 października 2019 r., dla których faktura została wystawiona przed dniem 1 listopada 2019 r.
   (np. usługę wykonano 4.11.2019 r., ale fakturę wystawiono 29.10.2019 r.)

stosuje się dotychczas obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, co oznacza, że zastosowanie będzie miał mechanizm odwrotnego obciążenia.

Jak zapewnia Minister Finansów, nowelizacje przepisów wchodzące w życie z początkiem listopada mają poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej i zapewnić bezpieczeństwo przedsiębiorcom podczas transakcji. Należy jednak mieć na uwadze, że ograniczona swoboda wykorzystania środków zgromadzonych na rachunku VAT może stanowić poważne utrudnienie w płynności finansowej dla niektórych podatników. Warto więc z wyprzedzeniem przygotować się do nadchodzących zmian w prawie i zaplanować sposób wykorzystania środków trafiających na rachunek VAT, tak, aby w efekcie nie zostać zmuszonym do skorzystania ze znacząco obciążającego budżet, finansowania zewnętrznego.

Natalia Szymocha, konsultant podatkowy ATA Tax Sp. z o.o.

Zainteresował Cię ten temat?

ewa.pyrkosz|atatax.pl| |natalia.szymocha|atatax.pl