Tak wynika z wyroku TSUE z dnia 4 października 2017 r. w sprawie C-164/16 Commissioners for Her Majesty’s Revenue & Customs przeciwko Mercedes-Benz Financial Services UK Ltd.

Sprawa dotyczyła brytyjskiej spółki Mercedes-Benz Finanacial Service UK, oferującej swym klientom trzy rodzaje umów wzorcowych finansowania użytkowania samochodów: standardową umowę najmu, umowę leasingu a także umowę najmu z opcją wykupu, łączącą pewne cechy dwóch pierwszych umów i przedstawianą jako umowa pozwalająca klientom odroczyć wybór między najmem a zakupem na czas po wydaniu pojazdu.

Spór dotyczył kwalifikacji umów na potrzeby przepisów o VAT. TSUE nie miał wątpliwości co do dwóch pierwszych zawieranych przez spółkę rodzajów umów, kwalifikując:

• umowę najmu do umów o świadczenie usług, w rezultacie czego podlega ona opodatkowaniu w odniesieniu do każdej opłaty miesięcznej, przy czym podstawę opodatkowania stanowi ustalona kwoty opłaty miesięcznej,

• umowę leasingu jako dostawę towarów, w rezultacie czego podatek VAT jest należny w całości w chwili wydania samochodu, przy czym podstawę jego naliczenia stanowi całkowita cena dostawy.

Wątpliwości wzbudziła trzecia z oferowanych przez podatnika umów. W umowie tej miesięczne raty są zasadniczo niższe niż w oferowanej umowie leasingu – ich łączna kwota stanowi wyłącznie około 60% ceny sprzedaży pojazdu wraz z kosztami finansowania. Jeśli użytkownik chce skorzystać z opcji wykupu, zapłacić musi ok 40% ceny sprzedaży. Kwota „opłaty końcowej” odpowiada średniej wartości rezydualnej pojazdu w chwili zakończenia umowy. Prawie połowa leasingobiorców decyduje się skorzystać z opcji wykupu.

Istota sporu dotyczy de facto wykładni art. 14 ust. 2 lit. b) dyrektywy Rady 2006/112/WE i tego, czy zawierana przez spółkę umowa najmu z opcją wykupu spełnia warunki do uznania jej za dostawę towarów na podstawie przywołanego przepisu, w myśl którego za dostawę towarów uznaje się, prócz przeniesienia prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel, także faktyczne przekazanie towaru zgodnie z umową najmu towarów na czas określony lub sprzedaży towaru na warunkach odroczonej płatności, która zawiera klauzulę o przeniesieniu własności w następstwie normalnych zdarzeń nie później niż z chwilą zapłaty ostatniej raty.

Z wyroku wnioskować należy, że umowa leasingu, w której dochodzi do wykupu wraz z zapłatą ostatniej raty bądź niewielkiej wartości stanowi w istocie dostawę towarów. Dotyczy to także sytuacji, gdy dana umowa zawiera możliwość wykupu, a skorzystanie z tej opcji jest dla podatnika racjonalne ekonomicznie (tzn. kwota do zapłaty jest niska w stosunku do wartości rynkowej przedmiotu leasingu). W rezultacie podatek VAT od takiej transakcji należny jest w całości w momencie wydania przedmiotu leasingu, a podstawę opodatkowania stanowić powinna całkowita cena dostawy.

Omawiany wyrok ma ogromne znaczenie dla podmiotów będących stronami umów leasingu operacyjnego. Wynika z niego, że krajowe przepisy dotyczące opodatkowania podatkiem VAT leasingu stoją w sprzeczności z dyrektywą VAT i zapadłym wyrokiem TSUE. Tym samym spodziewać się można wkrótce odpowiednich zmian z polskiej ustawie o VAT. Jednocześnie wskazać należy, że kwalifikacja omawianego typu umowy jako dostawy towarów znacząco wpływać będzie na płynność finansową przedsiębiorców, którzy uiścić będą musieli całość podatku VAT w momencie wydania im przedmiotu leasingu.

Barbara Otrzonsek, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.