Możliwość rozliczania straty zagranicznego oddziału polskiego podatnika
Przy rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych podatnik, co do zasady nie ma prawa do rozliczenia straty podatkowej poniesionej prze swój oddział (zakład podatkowy) położony w innym państwie. Niemniej jednak w pewnych okolicznościach niemożność rozliczenia straty podatkowej zagranicznego oddziału w polskim zeznaniu podatkowym podatnika CIT może stanowić naruszenie zasady swobody przedsiębiorczości wyrażonej w art. 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody zagranicznego zakładu podatkowego podlegają rozliczeniu w kraju położenia tegoż zakładu. Nie uwzględnia się ich przy rozliczeniu dochodu „centrali” położonej w Polsce (art. 7 ust. 3 ustawy CIT). W konsekwencji w przypadku likwidacji oddziału zagranicznego podatnik w Polsce nie ma możliwości rozliczenia straty podatkowej tegoż oddziału. Niemożność rozliczenia straty tego oddziału z dochodami spółki w kraju jej siedziby prowadzi do niekorzystnej sytuacji podatkowej takiego podatnika w relacji do podatnika posiadającego oddział w Polsce, który straty takiego oddziału może rozliczyć z dochodem „centrali”. Stąd tez pojawiły się liczne wątpliwości podatników w tym zakresie, a wraz z nimi niejednolite stanowisko organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.
Sądy administracyjne przychylają się do korzystnej wykładni przepisów podatkowych, wskazując, że straty zagraniczne podlegają w Polsce rozliczeniu, jeżeli nie mogą być rozliczone w innym państwie członkowskim. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 maja 2015 r., sygn. III SA/Wa 2913/14 wskazuje, że: „okoliczność faktyczna likwidacji zakładu zagranicznego spółki, powodująca niemożność w systemie podatkowym drugiego państwa członkowskiego UE rozliczenia określonej straty, na podstawie zasady swobody przedsiębiorczości (art. 43 TWE) i testu proporcjonalności według kryteriów wskazanych przez Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu w sprawie M. prowadzi do zaistnienia uprawnienia do rozliczenia straty w polskim systemie podatkowym. Wskazana wykładnia art. 7 ust. 5 ustawy CIT wynika z zakazu dyskryminacji ze względu na przynależność państwową oraz swobody przedsiębiorczości i równości konkurencji, proklamowanych w art. 18 i art. 49 TFUE. (…) Wobec likwidacji zakładu na terenie Republiki Czeskiej i Rumunii nie zaistnieje żadna okoliczność uzasadniająca zastosowanie w sprawie regulacji krajowych, prowadzących do zróżnicowanego opodatkowania poprzez niekorzystne dla Spółki wykluczenie rozliczenia straty na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy. Skoro oddziały te miały być zlikwidowane, to nie ma niebezpieczeństwa wyboru kraju, w którym strata będzie rozliczona, strata ta będzie mogła być rozliczona tylko raz, i tylko według prawa polskiego”.
Zgoła odmienny, opierający się na literalnym brzmieniu przepisów pogląd w tym zakresie mają organy podatkowe. W wydawanych interpretacjach podatkowych dominuje stanowisko, zgodnie z którym, żadnej straty ze źródła przychodu, z którego dochody nie podlegają opodatkowaniu lub są wolne od podatku, nie można uwzględnić w podstawie opodatkowania na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy CIT, bez względu na miejsce ich osiągania. Stanowisko takie wyrażone jest np. w wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie interpretacji indywidulanej z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. IPPB5/423-685/13-3/AS czy też wydanej przez ten sam organ interpretacji indywidualnej z dnia 4 lipca 2014 r., sygn. IPPB5/423-347/14-2/AS.
Wobec niejednolitego stanowiska przy rozliczaniu strat likwidowanego zagranicznego oddziału polskiego podatnika, nie można wykluczyć ryzyka zakwestionowania dokonanego rozliczenia zagranicznej straty przez organy podatkowe. Jednakże w świetle korzystnego dla podatników orzecznictwa sądowego ewentualny spór sądowy może zakończyć się korzystnym dla podatnika rozstrzygnięciem.