Zapadły 9 lutego 2017 r. wyrok TSUE w sprawie C-21/16 Euro Tyre BV – Sucursal em Portugal przeciwko Autoridade Tributaria e Aduaneira, choć dotyczy spółki portugalskiej, może mieć istotne znaczenie także i dla polskich podatników. W ocenie TSUE organ podatkowy nie może odmówić podmiotowi prawa do zastosowania stawki 0% przy WDT tylko dlatego, że jego kontrahent nie widnieje w systemie VIES, zawierającym informacje o podatnikach zarejestrowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich.

Sprawa dotyczyła portugalskiego oddziału spółki prawa niderlandzkiego, zajmującej się przywozem, wywozem i wprowadzaniem do obrotu opon dla detalistów na terytorium Portugalii i Hiszpanii. Na rynku hiszpańskim spółka dokonywała sprzedaży częściowo za pośrednictwem dystrybutora, któremu hiszpańska administracja podatkowa przyznała status wewnątrzwspólnotowego podmiotu gospodarczego dopiero w roku 2013 ze skutkiem 1 lipca 2012 r. Hiszpański fiskus odmówił prawa do zastosowania przy WDT stawki 0% dla transakcji dokonywanych w latach 2010-2012 argumentując, że w momencie dokonywania transakcji dystrybutor nie był zarejestrowany do celów dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych w Hiszpanii, ani nie figurował w systemie VIES.

Z podejściem takim nie zgodził się TSUE wskazując, że ani dyrektywa Rady 20016/112/WE (art. 138 ust.1), ani orzecznictwo TSUE nie wskazują wśród materialnoprawnych przesłanek zaistnienia dostawy wewnątrzwspólnotowej obowiązku dysponowania przez nabywcę numerem identyfikacyjnym VAT, ani tym bardziej obowiązku rejestracji nabywcy dla celów dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz figurowaniem w systemie VIES. Są to wymogi wyłącznie formalne, które nie mogą podważać prawa sprzedawcy do zwolnienia z VAT, jeśli materialne przesłanki w zakresie dostawy wewnątrzwspólnotowej zostały spełnione. TSUE przypomniał ponadto, że definicja podatnika zawarta w dyrektywie nie uzależnia statusu podatnika od posiadania przez niego numeru identyfikacyjnego VAT, w stosownych wypadkach szczególnego dla dokonania transakcji wewnątrzwspólnotowych, lub od tego, że rzeczona osoba jest zarejestrowana w systemie VIES.

Wyrok ten ma w naszej ocenie znaczenie także i dla polskich podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Polski ustawodawca wśród warunków dla zastosowania stawki 0% przy WDT wskazał bowiem m.in., że dokonana przez podatnika dostawa dokonana ma być na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej (art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Wymóg ten nie wynika jednakże z zapisów dyrektywy.

Zatem, jeśli spełnione będą wynikające z dyrektywy materialnoprawne przesłanki do zastosowania stawki 0% i nie mamy do czynienia z oszustwem podatkowym, to organy podatkowe – także polskie – nie mają podstaw do tego, by podatnikowi odmówić prawa do zastosowania stawki 0% dla WDT. Niespełnienie przesłanki formalnej w postaci rejestracji kontrahenta jako podatnika VAT-UE (i rejestracji w systemie VIES) nie powinno skutkować automatycznie brakiem prawa do preferencyjnej stawki podatku VAT.