Chcesz być informowany o wszystkich wydarzeniach w ATA Finance?
Nie masz czasu, żeby śledzić naszą stronę?

Zapisz się na newsletter!

Przepisy wprowadzające klauzulę obejścia prawa podatkowego już ogłoszone

2016-07-05

W Dzienniku Ustaw z dnia 14 czerwca 2016 r., poz. 846, opublikowana została Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, o której założeniach pisaliśmy w marcowym wydaniu naszego newslettera. Klauzula stanowić będzie dla fiskusa ważne narzędzie do walki z nadużyciami i agresywną optymalizacją podatkową.

Powołując się na klauzulę organy podatkowe będą mogły pozbawić podatników korzyści podatkowych, sprzecznych w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, jeśli sposób działania był sztuczny, a więc taki, który nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. O celu osiągnięcia korzyści podatkowej w myśl ustawy mówić należy wtedy, gdy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze, wskazane przez podatnika, uznać należy na mało istotne. Ustawodawca nie przewidział niestety jasnych wskazówek, kiedy te pozostałe cele są wystarczająco „mało istotne”. Jednocześnie jednak wskazał na czynniki uzasadniające uznanie danej czynności za sztuczną, takie jak:

  • nieuzasadnione dzielenie operacji,
  • angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,
  • elementy prowadzące do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności,
  • elementy wzajemnie się znoszące lub kompensujące,
  • ryzyko ekonomiczne lub gospodarcze przewyższające spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania.

Organem odpowiedzialnym za postępowania podatkowe w sprawie unikania opodatkowania będzie co do zasady Minister Finansów, wydający decyzje w sprawie zastosowania klauzuli. Podatnikom przysługiwać będzie prawo do ubiegania się o wydanie opinii zabezpieczającej, która wyłączy prawo Ministra Finansów do wydania ww. decyzji. Za wydanie opinii podatnik będzie jednak musiał uiścić niemałą, bo wynoszącą aż 20.000 złotych, opłatę.

Przepisy wprowadzające klauzulę obejścia prawa do polskiego systemu podatkowego mieć mają zastosowanie do korzyści podatkowej uzyskanej po dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej, która – z zastrzeżeniami – wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia (tzn. 15 lipca 2016 r.).

W naszej ocenie wprowadzone regulacje nie są na tyle precyzyjne, by uniemożliwić fiskusowi ich nadużywanie i wyciąganie konsekwencji względem czynności, które de facto za czynności dokonane w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, w sposób sztuczny, nie powinny zostać w świetle obiektywnych przesłanek uznane. Stąd też zalecamy, by ewentualne działania optymalizacyjne szczegółowo analizować pod kątem nowych przepisów. Warto nadmienić, że ustawodawca nie zabrania planowania podatkowego jako takiego – niedozwolone są te czynności, których celem jest unikanie opodatkowania, osiąganie poprzez podejmowanie przez podatnika działań o sztucznym charakterze.