Polski fiskus walczy z optymalizacją podatkową
Rząd coraz bardziej ogranicza możliwości optymalizacji podatkowej działalności gospodarczej. Efektem tego są liczne w ostatnich latach zmiany bilateralnych konwencji o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu. W zeszłym tygodniu Sejm uchwalił ustawę pozwalającą na ratyfikację zmian w konwencji z Luksemburgiem; trzy miesiące temu taka ustawa została uchwalona odnośnie konwencji z Cyprem. Jeśli procedury ratyfikacyjne zakończą się w tym roku, postanowienia tych konwencji, znacząco ograniczające możliwości optymalizacji podatkowej, wejdą w życie z początkiem 2013 r.
Ale także i w krajowych przepisach szykują się zmiany niekorzystne dla podatników. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz od osób prawnych. Zawiera ona kilka zmian niekorzystnych dla podatników. Należy do nich: zrównanie podatkowego statusu spółki komandytowo-akcyjnej z osobami prawnymi, wprowadzenie dalszch ograniczeń w zakresie zaliczania odsetek do kosztów uzyskania przychodów (tzw. „cienka kapitalizacja”) oraz wprowadzenie opodatkowania tzw. datio in solutum, czyli np. przeniesienie własności rzeczy w celu zwolnienia się z zobowiązania pieniężnego.
Zmiany dotyczące spółek komandytowo-akcyjnych
Spółka komandytowo-akcyjna jest często wykorzystywana w celu optymalizacji podatkowej, niekiedy z włączeniem jako wspólnika zwolnionego podmiotowo od opodatkowania CIT funduszu inwestycyjnego.
Obecnie spółka komandytowo-akcyjna jest transparentna podatkowo, co oznacza, że spółka nie płaci podatku od jej dochodów, natomiast płacą go wspólnicy. Dochody spółki komandytowo-akcyjnej są, co do zasady, opodatkowane jednorazowo 19%-owym CIT (u wspólnika będącego osobą prawną) albo PIT wyliczanym według skali podatkowej lub 19%-ym PIT liniowym (u wspólników będących osobami fizycznymi). Z początkiem roku w orzecznictwie NSA pojawił się pogląd, iż część zysków przypadających na akcjonariuszy spółki komandytowo-akcyjnej podlega opodatkowaniu dopiero w momencie wypłaty środków, a nie w trakcie roku podatkowego, jak to ma miejsce w innych spółkach osobowych.
Jeśli planowane zmiany wejdą w życie, to w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej pojawi się podwójne ekonomiczne opodatkowanie: raz na poziomie spółki, a następnie u wspólników przy dystrybucja zysków. Spółka komandytowo-akcyjna straci wówczas swoją atrakcyjność jako forma optymalizacji podatkowej.
Projekt nowelizacji nie przewiduje w zakresie samej zmiany statusu podatkowego spółek komandytowo-akcyjnych przepisów przejściowych, czyli istniejące spółki zostałyby objęte podatkiem CIT od 1 stycznia 2013 r. Ze względu na wątpliwości związane ze zgodnością z Konstytucją takiego trybu legislacji należy oczekiwać modyfikacji zapisów nowelizacji.
Więcej pożyczek objętych „cienką kapitalizacją”
Dotychczasowe brzmienie przepisów w zakresie cienkiej kapitalizacji ograniczało możliwości zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów jedynie w przypadku pożyczek (kredytów) udzielonych przez powiązaną z pożyczkobiorcą bezpośrednio „spółkę-matkę” oraz w przypadku pożyczek od „spółek-sióstr”.
Zgodnie z projektem nowelizacji ograniczeniom „cienkiej kapitalizacji” będą podlegać pożyczki udzielane podatnikowi przez podmioty nie tylko powiązane z nim w sposób bezpośredni, ale również w sposób pośredni. Zmiana rozciąga regulacje dotyczące cienkiej kapitalizacji na pożyczki udzielone przez podmioty pośrednio posiadające nie mniej niż 25% udziałów w kapitale spółki będącej pożyczkobiorcą. Dodatkowo ograniczeniem objęte zostały odsetki od pożyczek udzielonych spółce przez spółkę z nią powiązaną, jeżeli ten sam podmiot posiada bezpośrednio bądź pośrednio co najmniej 25% udziałów w obu spółkach.
Nowe przepisy mają mieć zastosowanie do pożyczek przekazanych po dniu 1 stycznia 2013 r.
Opodatkowanie dywidend rzeczowych
Nowelizacja przewiduje zniesienie kolejnego sposobu optymalizacji podatkowej, tj. regulowania zobowiązań w trybie świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum). Obecnie w orzecznictwie często można spotkać się z poglądem, że, przykładowo, przeniesienie własności nieruchomości w miejsce zobowiązania do wypłaty dywidendy nie powoduje powstania przychodu z tytułu zbycia tej nieruchomości. Tymczasem, gdyby podatnik najpierw sprzedał nieruchomość, aby z uzyskanych środków finansowych wypłacić dywidendę, musiałby wykazać przychód ze sprzedaży. Powoduje to nieuzasadnione różnice w traktowaniu tych dwóch ekonomicznie porównywalnych sytuacji.
Projekt nowelizacji przewiduje, że uiszczenie wynagrodzenia w formie przekazania składnika majątkowego równoznaczne jest z jego odpłatnym zbyciem i na takich zasadach powinno podlegać opodatkowaniu. W takim przypadku przychód winien być ustalony w wysokości wartości rynkowej przekazywanego majątku, nie mniej jednak niż wartość regulowanego zobowiązania. Przepisy te będą miały także zastosowanie do ustalania skutków podatkowych wymiany barterowej.
Aby omawiane regulacje weszły w życie od 2013 r. konieczne jest opublikowanie nowelizacji do końca listopada 2012 r. Tymczasem projekt ustawy nie trafił jeszcze do Sejmu (stan na 16 października 2012 r.).
W przypadku pytań prosimy o kontakt: