Schematy podatkowe – nowe obowiązki informacyjne
Z początkiem tego roku w polskim systemie podatkowym pojawiła się nowa, budząca wiele kontrowersji
i niepokoju wśród podatników, a także współpracujących z nimi podmiotów, instytucja – obowiązek raportowania schematów podatkowych (MDR – Mandatory Disclousure Rules).
Zmiany są wynikiem częściowej transpozycji unijnej dyrektywy. Polski ustawodawca jest jednak na tle pozostałych państw członkowskich przodownikiem w zakresie wprowadzanych zmian. Obowiązek przekazywania informacji o schematach podatkowych istniał wcześniej jedynie w Wielkiej Brytanii. Należy również zauważyć, że Polska wybiegła znacznie poza zakres obowiązków nałożonych dyrektywą. Przewidywała ona bowiem jedynie uchwalenie przez państwa członkowskie odpowiednich regulacji zobowiązujących do informowania organów podatkowych o schematach transgranicznych. W Ordynacji podatkowej wprowadzono natomiast wymóg dotyczący raportowania również schematów krajowych. Dodatkowo na pewne grupy podmiotów nałożono obowiązek wprowadzenia i stosowania specjalnej procedury dotyczącej przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązków nałożonych ustawą.
Wprowadzone zmiany uzasadnia się koniecznością uzyskania dostępu do informacji dotyczących podejmowanych przez podatników działań w obszarze potencjalnie agresywnego planowania podatkowego. Mają one umożliwić szybką reakcję fiskusa w postaci ewentualnych zmian legislacyjnych, a docelowo wpłynąć oczywiście na uszczelnienie systemu podatkowego.
Uzasadniające wprowadzane zmiany, ustawodawca, niejako na pocieszenie, stara się nas przekonać,
że podatnicy odczują w związku z nimi pewne korzyści. Nowy instrument skarbówki ma bowiem skutkować zmniejszeniem ilości kontroli podatkowych, na skutek precyzyjnego określania jej celów
i dokładnego typowania podatników na podstawie dostarczanych informacji.
O czym zatem informować fiskusa?
Przejdźmy zatem do sedna sprawy i spróbujmy odpowiedzieć na podstawowe pytanie – co w ogóle powinno być raportowane?
Szef KAS powinien być informowany o tzw. uzgodnieniu, które stanowi schemat podatkowy. Jest to czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności (również tych planowanych), których co najmniej jedną stroną jest podatnik lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. Musi ono dodatkowo posiadać cechy rozpoznawcze, które są zróżnicowane w zależności od rodzaju schematu.
Aby zaistniał obowiązek raportowania MDR, schemat podatkowy musi zostać udostępniony lub wdrożony. Ponadto, w przypadku schematu krajowego, powinien on dodatkowo spełniać przesłankę kwalifikowanego korzystającego. Należy przez to rozumieć przekroczenie określonych progów kwotowych: 10 mln euro dla przychodów lub kosztów, 2,5 mln euro dla wartości przedmiotu uzgodnienia. Zachodzi ono również gdy korzystający jest podmiotem powiązanym z podmiotem przekraczającym wskazane progi kwotowe.
Nie należy łączyć schematu podatkowego z koniecznością wystąpienia korzyści podatkowej. Jej wystąpienie nie zawsze jest równoznaczne z tym, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy i podlega obowiązkowemu raportowaniu. Odpowiednio brak korzyści podatkowej nie oznacza automatycznego wyłączenia schematu
z obowiązku sprawozdawczego.
Kto i kiedy jest zobowiązany do raportowania?
Ustawodawca wymienia trzy kategorie podmiotów, które mogą być zobligowane do przekazania informacji: promotora, korzystającego i wspomagającego. Zasady raportowania i zakres informacji objętych obowiązkiem jest zróżnicowany w zależności od funkcji pełnionej w procesie wdrażania czy też udostępniania schematu, a także od jego rodzaju. Warto zauważyć, że wprowadzone obowiązki nie zostały narzucone na określone grupy zawodowe, lecz na osoby wykonujące określone czynności.
Obowiązuje zasada jednokrotnego przekazania informacji, a obowiązek jest sekwencyjnie przekazywany pomiędzy podmioty zaangażowane w daną czynność. To, kto jest więc zobowiązany do przekazania Szefowi KAS odpowiednich informacji, uzależnione jest więc m.in. od tego czy promotor (np. doradca podatkowy) jest objęty prawnie chronioną tajemnica zawodową, czy takiej tajemnicy nie podlega lub został z niej zwolniony przez korzystającego (np. swojego klienta-podatnika).
Co do zasady czas na zaraportowanie schematu to 30 dni od dnia następującego po jego udostępnieniu, przygotowaniu do wdrożenia lub dokonania pierwszej czynności związanej z jego wdrożeniem, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpiło wcześniej.
Warto również wspomnieć o retrospektywnym charakterze wprowadzonych przepisów. Obowiązek raportowania dotyczy także sytuacji, kiedy pierwsza czynność związana z wdrożeniem schematu nastąpiła po 25 czerwca 2018 r. (w przypadku schematów transgranicznych) lub po 1 listopada 2018 r. (w przypadku schematów krajowych).
Zwłoka w realizacji obowiązków informacyjnych nie będzie rodziła negatywnych konsekwencji dla podmiotów zobowiązanych, pod warunkiem, że zostaną one zrealizowane do końca lutego 2019 r. Z kolei w przypadku zaraportowania zaległych schematów w okresie między 1 marca 2019 r. a 30 kwietnia 2019 r., opóźnienia te będą traktowane jako przypadki mniejszej wagi.
Ministerstwo Finansów opublikowało obszerne objaśnienia stosowania nowych przepisów, jednakże ich lektura nie rozstrzyga wszelkich wątpliwości. Dotyczą one głównie kwalifikowana poszczególnych zdarzeń gospodarczych do kategorii schematów podatkowych.
Ewa Pyrkosz, konsultant podatkowy, ATA Tax Sp. z o.o.
Zainteresował Cię ten temat?