Chcesz być informowany o wszystkich wydarzeniach w ATA Finance?
Nie masz czasu, żeby śledzić naszą stronę?

Zapisz się na newsletter!

Przekazanie na rzecz fiskusa nieruchomości a podatek VAT

2017-05-22

W dniu 11 maja 2017 r. zapadł wyrok w sprawie C-36/16 Minister Finansów przeciwko Posnania Investment SA. Przedmiotem zapytania prejudycjalnego było ustalenie, czy przeniesienie własności nieruchomości gruntowej (rzeczy) przez podatnika VAT na rzecz Skarbu Państwa bądź gminy, powiatu lub województwa w zamian za zaległości podatkowe stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu (odpłatną dostawę towarów).  

Sprawa dotyczyła polskiego podatnika zajmującego się obrotem nieruchomościami, który przeniósł na rzecz gminy własność niezabudowanej nieruchomości gruntowej w zamian za zaległości podatkowe. Taki szczególny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przewidziano w art. 66 § 1 Ordynacji Podatkowej. W § 2 wspomnianego przepisu wskazano, że przeniesienie następuje na wniosek podatnika:

- w przypadku przeniesienia majątku na rzecz Skarbu Państwa (tj. w zamian za zaległości podatkowe stanowiące dochód państwa) na podstawie umowy, za zgodą właściwego naczelnika urzędu skarbowego, między starostą a podatnikiem,

- w przypadku przeniesienia majątku na rzecz gminy, powiatu lub województwa (tj. w zamian za zaległości stanowiące dochody ich budżetów) na podstawie umowy zawartej między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa a podatnikiem.

Za dzień wygaśnięcia zobowiązania podatkowego przyjmuje się w takim przypadku dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych.

Spółka powzięła wątpliwość, czy w zaistniałej sytuacji transakcja zawarta z gminą podlegać powinna opodatkowaniu VAT (konsekwencją czego jest wystawienie odpowiedniej faktury). W ocenie polskiego fiskusa, skoro w efekcie przeniesienia gmina dysponuje wszystkimi uprawnieniami właściciela, to owo przeniesienie własności w zamian za zaległości podatkowe stanowi odpłatną dostawę towarów w rozumieniu ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. Po stronie podatnika opowiedział się natomiast WSA.

TSUE nie zgodził się ze stanowiskiem polskich organów podatkowych. W ocenie TSUE z dyrektywy wynika, że przeniesienie własności nieruchomości przez podatnika VAT na rzecz Skarbu Państwa państwa członkowskiego lub jednostki samorządu terytorialnego takiego państwa, następujące, tak jak w omawianym przypadku, tytułem zapłaty zaległości podatkowych, nie stanowi odpłatnej dostawy towarów podlegającej podatkowi od wartości dodanej. W wyroku podkreślono, że dostawa towarów dokonywana jest „odpłatnie”, jeżeli pomiędzy dostawcą a odbiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż cena otrzymana przez dostawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości dostarczanego towaru. Sytuacja taka nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie – po stronie władzy publicznej nie powstaje bowiem obowiązek jakiegokolwiek świadczenia.

Niemniej pamiętać należy, że takie przekazanie majątku, choć nie stanowiące wprost dostawy towarów, obciążone być może podatkiem VAT jako nieodpłatne przekazanie towarów z mocy innych przepisów. Jak stanowi bowiem art. 16 dyrektywy VAT, za odpłatną dostawę towarów uznaje się wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa, które przekazuje do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy podatek VAT od tychże towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu. Wspomniany przepis dyrektywy ma swoje odzwierciedlenie w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Zatem, jeśli podatnik zechce uregulować zaległość podatkową przenosząc własność majątku na organy państwa, to co do zasady „transakcja” taka nie będzie dostawą towarów. Jednakże, jeśli podatnik przy nabyciu odliczył podatek naliczony, to stanowić ona może nieodpłatne przekazanie towarów zrównane przez dyrektywę oraz ustawę o VAT z podlegającą opodatkowaniu dostawą towarów.