Ministerstwo Finansów opublikowało projekt kolejnej ustawy mającej na celu skuteczną poprawę ściągalności podatku VAT. Tzw. split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, obowiązywać ma od 1 stycznia 2018 r. i przewidziany jest wyłącznie dla transakcji B2B.

Istotą split payment jest dokonywanie przez będącego podatnikiem nabywcę płatności w taki sposób, że zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto płacona jest na rachunek bankowy dostawcy, natomiast kwota podatku VAT uiszczana jest na specjalne, wydzielone konto dostawcy – tzw. rachunek VAT. Taki sposób płatności nie będzie jednakże obowiązkowy – nabywca towaru bądź usługi będzie mógł zastosować mechanizm podzielonej płatności na zasadzie dobrowolności.

Zgodnie z projektem, rachunek VAT otwierany będzie wraz z rachunkiem rozliczeniowym przedsiębiorcy, środki na nim gromadzone będą oprocentowane, a z tytułu jego otwarcia i prowadzenia bank nie będzie mógł pobierać opłat ani prowizji.

Co szczególnie istotne, możliwości dysponowania przez dostawcę środkami zgromadzonymi na koncie VAT będą ograniczać się w zasadzie jedynie do rozliczania podatku VAT, a przede wszystkim do dokonywania:

• płatności podatku VAT na rachunek VAT innego podmiotu (dostawcy)
• zwrotu podatku VAT na rachunek VAT nabywcy towarów i usług w związku z wystawieniem faktury korygującej,
• wpłaty podatku VAT na rachunek urzędu skarbowego.

Inne niż wskazane wyżej przeznaczenie środków możliwe będzie na pisemny, uzasadniony wniosek podatnika. Niemniej, procedura taka będzie bardzo czasochłonna – na wydanie postanowienia naczelnik mieć będzie aż 90 dni.

Jednocześnie, projekt ustawy nowelizującej w zakresie, w jakim zmieniona będzie ustawa – Prawo bankowe zakłada, że na rachunek VAT wpływać będą mogły także i dokonywane przez urząd skarbowy zwroty podatku VAT. W ustawie o VAT wprowadzony zostanie natomiast nowy art. 87 ust. 6a, zgodnie z którym na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd zobowiązany jest dokonać zwrotu podatku na rachunek VAT w terminie 25 dni. W świetle przytoczonych wyżej ograniczeń w zakresie dysponowania zgromadzonymi na koncie VAT środkami ocenić należy za niekorzystne dla podatników – termin, w którym podatnik uzyska rzeczywisty dostęp do zwracanej mu kwoty podatku VAT celem jej wykorzystania w prowadzonej działalności gospodarczej może przesunąć się nawet o kolejne 90 dni względem terminu wynikającego dotychczas z ustawy VAT (zakładając, że organ w ogóle przychyli się do wniosku podatnika o inne przeznaczenia środków). Nie ulega więc wątpliwości, że wprowadzane zmiany wpłyną negatywnie na płynność finansową podmiotu.

Ustawodawca planuje także wprowadzić zachętę dla podatników do zapłaty przez nich podatku VAT z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty podatku. Ma nią być obniżenie kwoty zobowiązania z tytułu podatku do zapłaty o kwotę kalkulowaną na podstawie liczby dni i odpowiedniej stopy referencyjnej NBP.

Projekt ustawy przewiduje również ułatwienia dla przedsiębiorców, którzy zdecydują się skorzystać z mechanizmu split payment. Nie będą miały  do nich zastosowania regulacje związane ze stosowaniem sankcji w zakresie ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w przypadku nieprawidłowości w rozliczeniach VAT obowiązujące od
 1 stycznia 2017 r. oraz nie będą miały zastosowania przepisy o odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zobowiązania podatkowe zbywcy.

Jeśli proces legislacyjny przebiegnie zgodnie z planem, omawiana ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2